Στο φύλλο της εφημερίδας σας της 11/9/07 και σε άλλα προηγούμενα φύλλα υπάρχουν δημοσιεύματα σχετικά με το λατομείο αδρανών υλικών στο Βαχό της Βιάννου όπου αναφέρεται αναλυτικά το ιστορικό του θέματος. Στις παραμέτρους αυτές θα ήθελα να προσθέσω άλλη μια.
Γνωρίζετε ασφαλώς την περιπετειώδη διαδικασία σύνταξης και έγκρισης του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου. Θα θυμούνται όλοι τους πηχαίους τίτλους «Εκτός αξόνων ανάπτυξης η Κρήτη» όταν αυτό δημοσιοποιήθηκε και τη γενικευμένη δυσφορία των τοπικών φορέων για το «εξ’ Αθηνών εκπορευόμενο σχέδιο».
Η δυσφορία αυτή ήταν εν μέρει δικαιολογημένη. Κατά τ’ άλλα όμως κατατάσσεται:
- στη δυσκολία αποδοχής κανόνων και περιορισμών σε αντικατάσταση της γενικευμένης ασυδοσίας και αυθαιρεσίας,
- στη δυσπιστία στο σχεδιασμό που ποτέ δεν ολοκληρώνεται και
- στην παραίτηση από την προσπάθεια άσκησης πίεσης έτσι ώστε να σχεδιαστεί και να θεσμοθετηθεί αυτό που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας
Πολλοί λιγότεροι γνωρίζουν ότι τέτοια προσπάθεια άσκησης πίεσης έγινε από κάποιους και κυρίως από τα Τμήματα του ΤΕΕ Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης, με αποτέλεσμα να τροποποιηθούν μια σειρά από ζητήματα στο αρχικό σχέδιο του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου και να συμπεριληφθούν άλλα.
Ούτως ή άλλως, όμως, το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο εγκρίθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ και δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ στις 10-10-2003 (ΦΕΚ Β’ 1486).
Υποτίθεται ότι από την ημερομηνία αυτή και στο εξής ισχύει και εφαρμόζεται απαρέγκλιτα, πρώτα και κύρια από το ΥΠΕΧΩΔΕ που το προώθησε και που το ενέκρινε και που, λόγω αρμοδιότητας, αντιλαμβάνεται και τη σημασία του.
Από τις περιφερειακές υπηρεσίες εφαρμόζεται στην περίπτωση χωροθέτησης δημοσίων έργων και μάλιστα έργων που, επειδή χρηματοδοτούνται από κοινοτικούς πόρους, είναι απαραίτητο να είναι ενταγμένα σε χωροταξικό σχεδιασμό.
Αν, όμως, το Χωροταξικό Πλαίσιο το θυμούνται όλοι και το εφαρμόζουν όταν είναι χρήσιμο ως διαβατήριο για εκτέλεση συγκεκριμένων έργων, σε άλλες περιπτώσεις είτε το ξεχνούν είτε επικαλούνται ότι «βάσει του νόμου είναι ένα πλαίσιο γενικών κατευθύνσεων που δεν ορίζει χρήσεις γης» και το κάνουν λάστιχο!
Στο προαναφερόμενο άρθρο της εφημερίδας σας αναφέρεται ότι η Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργείων ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., Ανάπτυξης και Γεωργίας που εγκρίνει τους περιβαλλοντικούς όρους για το λατομείο στο Βαχό, έχει ημερομηνία 20-2-2004, εκδόθηκε δηλαδή τέσερεις μήνες μετά από τη δημοσίευση σε ΦΕΚ του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου.
Τι τονίζει το Πλαίσιο αυτό για τα λατομεία στην Κρήτη;
«Η μεταλλευτική δραστηριότητα είναι σχετικά έντονη και περιβαλλοντικά οχλούσα, ιδιαίτερα όσον αφορά στα επιφανειακά Λατομεία, όπου εξορύσσονται αδρανή και στα επίσης επιφανειακά Μεταλλεία του Γύψου. Η κατεύθυνση για την αντιμετώπιση αυτών των οξυμένων προβλημάτων απαιτεί την, σε πρώτη φάση, απαγόρευση της εξόρυξης αδρανών και γύψου εντός των ορίων των περιοχών του Δικτύου “Φύση 2000”, καθώς και τον ακριβή χωρικό προσδιορισμό των περιοχών όπου δεν θα επιτρέπονται τέτοιου είδους δραστηριότητες πλησίον των μνημείων, μνημειακών συνόλων, χαρακτηρισμένων παραδοσιακών οικισμών και τοπίων ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, από τα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού (ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ, κλπ).» (§Γ.3.7.1)
Από τη στιγμή λοιπόν που το συγκεκριμένο λατομείο και όποιο άλλο, βρίσκεται μέσα σε περιοχή του δικτύου «Φύση 2000»:
- Το Υπουργείο ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. όφειλε όχι μόνο να λάβει υπόψη του την επισήμανση του Νομαρχιακού Συμβουλίου ότι αυτό περιλαμβάνεται σε τέτοια περιοχή, αλλά και να μην δώσει τη συγκεκριμένη αδειοδότηση.
- Η Νομαρχία Ηρακλείου, που έδωσε τη γνωμοδότησή της πριν από τη δημοσίευση του Περιφερειακού Πλαισίου, όφειλε μετά από τη δημοσίευσή του, από το 2003 μέχρι σήμερα, να έχει δρομολογήσει διαδικασία έτσι ώστε, όχι μόνο το συγκεκριμένο, αλλά και οποιοδήποτε λατομείο του Νομού βρίσκεται σε περιοχή του δικτύου «Φύση 2000» να πάψει να λειτουργεί. Ο Δήμος Βιάννου, που έχει λάβει απόφαση ότι το λατομείο πρέπει να διακόψει τη λειτουργία του, μπορεί να λειτουργήσει ως επισπεύδων αυτής της διαδικασίας.
Παράλληλα, θα πρέπει, μέσω της διαδικασίας εκπόνησης και έγκρισης του Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. Δήμου Βιάννου που είναι σε εξέλιξη και δεδομένου ότι τα Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π είναι υποχρεωτικό να εναρμονίζονται με το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο, να απαγορευτεί οριστικά η λειτουργία λατομείων σε όλες τις περιοχές του Δήμου που είναι ενταγμένες στο δίκτυο «Φύση 2000», και σε άλλες περιοχές όπου υπάρχουν μνημεία, μνημειακά σύνολα, παραδοσιακοί οικισμοί και τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Πατρίς» στις 12 Σεπτεμβρίου 2007