Πρώτα θέλω να συγχαρώ τους διοργανωτές του Συνεδρίου, να καλωσορίσω στην Κρήτη αυτούς που ήρθαν και να ευχαριστήσω για την πρόσκληση που μου έγινε να μιλήσω στο Συνέδριό σας.
Εκπροσωπώ, σήμερα εδώ, δυό παρατάξεις μηχανικών που δραστηριοποιούνται στο ΤΕΕ/ΤΑΚ, την παράταξη μου «Αυτόνομοι Μηχανικοί Ανατολικής Κρήτης» και την παράταξη «Αδέσμευτοι Μηχανικοί & Ανεξάρτητοι Νέοι».
Όπως ξέρετε τους Μηχανικούς απασχολούν πάντα τα θέματα ανάπτυξης. Κι εμάς μας απασχολούν. Επειδή όμως ζούμε κι εργαζόμαστε στην περιφέρεια, μας απασχολεί ιδιαίτερα η περιφερειακή ανάπτυξη. Και βέβαια μας απασχολεί το θέμα της βιώσιμης ανάπτυξης.
Περιφερειακή ανάπτυξη δεν είναι η μεταφορά μεγάλων επενδύσεων από το κέντρο στην περιφέρεια. Είναι, κυρίως, η δημιουργία προϋποθέσεων για την ανάπτυξη των ίδιων των δυνάμεων της περιφέρειας, σε κάθε τόπο με διαφορετικό τρόπο, τον τρόπο που ταιριάζει και συνδέεται με τα χαρακτηριστικά της περιοχής. Δυνάμεις της περιφέρειας είναι οι ντόπιοι παραγωγοί σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων. Είναι και οι Μηχανικοί της περιφέρειας.
Βιώσιμη ανάπτυξη δεν μπορούμε να έχουμε με ανάπτυξη της οικονομίας και μόνο. Την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης συνθέτουν τρεις παράγοντες με το ίδιο σημαντικό βάρος και χωρίς να υποτάσσεται κάποιος από τους τρείς σε κανένα από τους άλλους: είναι η οικονομία, η κοινωνία και το περιβάλλον.
Τα έργα υποδομής δεν είναι αυτοσκοπός. Πρέπει να γίνονται για να υπηρετήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη ενός τόπου.
Έχουμε δεί να γίνονται έργα που δεν υπηρετούν την ανάπτυξη του τόπου; Έχουμε δει! Έργα που γίνονται για εφήμερη τόνωση της οικονομίας και που καταστρέφουν όχι μόνο το περιβάλλον αλλά και την ίδια την οικονομία, έργα που γίνονται μόνο και μόνο για να μη χαθούν κοινοτικοί πόροι, έργα που γίνονται και μετά δε λειτουργούν.
Υπάρχουν έργα που δεκαετίες τώρα συζητιούνται, απαιτούνται, έχουν προκύψει από αναλύσεις και μελέτες, χρειάζονται για να στηρίξουν τοπικές οικονομίες, συζητιούνται, απαιτούνται και παρ’ όλα αυτά δε γίνονται; Υπάρχουν πάρα πολλά!
Για την εκτίμηση των επιπτώσεων των έργων στο περιβάλλον υπάρχει μια διαδικασία η περιβαλλοντική εκτίμηση επιπτώσεων. Υποτίθεται ότι, μέσα από αυτή τη διαδικασία -αυτό μας μαθαίνουν στα πανεπιστήμια- ο μελετητής παρουσιάζει τις επιπτώσεις, προτείνει εναλλακτικές λύσεις, ανάμεσα σ’ αυτές και την περίπτωση να μη γίνει καθόλου το έργο, αν δει ότι δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα και η διοίκηση αποφασίζει αν πρέπει να γίνει ή όχι. Αν οι επιπτώσεις είναι μεγάλες μπορεί και πρέπει να αποφασίσει να μη γίνει. Έχουμε δει ποτέ μελέτη να προτείνει να μη γίνει ένα έργο ή απόφαση της διοίκησης ότι ένα έργο δεν πρέπει να γίνει επειδή οι επιπτώσεις είναι τόσο μεγάλες που το περιβαλλοντικό κόστος θα είναι μεγαλύτερο από την ωφέλεια; Νομίζω ότι δεν έχουμε δει. Τα έργα, όχι μόνο προαποφασίζονται, αλλά καλλιεργείται και η άποψη ότι οποιαδήποτε επίπτωση μπορεί να την αντιμετωπίσει η εξέλιξη της τεχνολογίας, η εφαρμογή των μελετών και οι αυστηροί έλεγχοι. Είναι αλήθεια αυτό; Ούτε γι αστείο! Ούτε η εξέλιξη της τεχνολογίας αρκεί για να μηδενίσει τις επιπτώσεις, ούτε η λειτουργία του πολιτικού συστήματος επιτρέπει πιστή εφαρμογή των μελετών και αυστηρούς ελέγχους.
Μετά από αυτές τις πρώτες αναφορές και κάτω από αυτό το πρίσμα αυτών των θεωρήσεων ας έρθουμε στο θέμα της σημερινής συζήτησης.
Το ΥΕΝ, από το τέλος του 2005, δήλωσε τις προθέσεις του να δημιουργήσει ένα λιμάνι διαμετακόμισης στον κόλπο της Μεσαράς, στις εκβολές του Γεροπόταμου, έτσι ώστε να συμπεριλάβει πεδινές εκτάσεις ιδιοκτησίας του Δημοσίου και συγκεκριμένα το στρατιωτικό αεροδρόμιο Τυμπακίου και να αναπτυχθεί σε χερσαίους χώρους 8.000 στρεμμάτων. Για το σκοπό αυτό έγιναν επανειλημμένα επισκέψεις στην περιοχή, από ενδιαφερομένους από την Κίνα, την Κορέα και το Ντουμπάι από τους οποίους το Υπουργείο δήλωνε ότι ζητούσε να χρηματοδοτήσουν και να κατασκευάσουν το έργο, ενώ παράλληλα ανέφερε ότι τη δημόσια συμμετοχή θα κάλυπτε δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Μετά από ερωτήματα που υποβλήθηκαν προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και που προκάλεσαν δηλώσεις της Επιτρόπου σχετικά με το θέμα, η θέση του λιμανιού μεταφέρθηκε δυτικότερα, αποφεύγοντας την προστατευόμενη περιοχή, «συρρικνώθηκε» σε 1.350 στρέμματα εξ ολοκλήρου διαμορφωμένων με επιχωματώσεις, αφού στη νέα θέση η μορφολογία του εδάφους δεν επιτρέπει προσάρτηση χερσαίων χώρων, και δηλώθηκε ότι θα υλοποιηθεί όχι με απ΄ευθείας συμφωνία αλλά με διαδικασία διαγωνισμού.
Έχουμε, λοιπόν, ένα πρώτο στοιχείο που λέει ότι η ιδέα δημιουργίας του λιμανιού δεν προκύπτει από ανάγκες της περιοχής, ούτε έρχεται να καλύψει τέτοιες ανάγκες, αλλά έρχεται «απ΄έξω».
Έτσι, από το καλοκαίρι του 2006 διατυπώσαμε την άποψη ότι:
- η κατασκευή του διαμετακομιστικού κέντρου στη Μεσαρά παραβιάζει το πρότυπο ανάπτυξης της περιοχής έτσι όπως προκύπτει από το θεσμοθετημένο σχεδιασμό που είναι το Περιφερειακό Πλάισιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης και από τις θέσεις των Επιστημονικών Επιμελητηρίων της Κρήτης (ΤΕΕ/ΤΑΚ, ΤΕΕ/ΤΔΚ, Γεωτεχνικού και Οικονομικού). Το πρότυπο αυτό ανάπτυξης βασίζεται στην αγροτική οικονομία και τον τουρισμό.
- οι αναφορές του Περιφερειακού Πλαισίου σε δράσεις, που πρέπει να ενσωματωθούν στις πολιτικές των Υπουργείων και των Δημοσίων Φορέων για:
- Δημιουργία ή τόνωση υφισταμένων αξόνων ανάπτυξης με ανάπτυξη ευρύτερων δικτυώσεων στον Τομέα των Μεταφορών, με έμφαση στις θαλάσσιες συνδέσεις
- Ανάδειξη και αναβάθμιση του ρόλου της Κρήτης με την ανάπτυξη λειτουργιών “κέντρου” στη ΝΑ Μεσόγειο καθώς και “κόμβο” διεθνούς σημασίας αξόνων με κατεύθυνση Ανατολή – Δύση και Βορρά – Νότο στους τομείς της οικονομίας, του πολιτισμού και των επικοινωνιών.
- Ανάπτυξη συνεργασιών με χώρες της ευρύτερης περιοχής της μεσογειακής λεκάνης και ειδικότερα με την Κύπρο, την Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική
και, κατά συνέπεια και οι προτεινόμενες από αυτό λιμενικές υποδομές στη νότια Κρήτη, δεν μπορούν να νοηθούν παρά μόνο συνδεδεμένες με τους ήδη ανεπτυγμένους τομείς της τοπικής οικονομίας και την περαιτέρω αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του νησιού
- δεν είναι δυνατόν η ανατροπή του πρότυπου ανάπτυξης μιας περιοχής να συντελείται με ενέργειες ενός και μόνο υπουργείου που ασκεί τομεακή πολιτική, γιατί, ακόμα κι αν η προτεινόμενη δραστηριότητα θα ήταν επωφελής για ένα τομέα της οικονομίας, θα μπορούσε να αποβεί βλαπτική για άλλους τομείς και, εν τέλει, την ταυτότητα της περιοχής αυτής.
ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΤΥΠΩΣΑΜΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΣΤΟ ΤΥΜΠΑΚΙ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΕΜΠ
Η «Προκαταρτική εκτίμηση των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κατασκευή ενός διεθνούς εμβέλειας λιμένα στην περιοχή Τυμπακίου Ηρακλείου» που έγινε από ομάδα καθηγητών του ΕΜΠ με επικεφαλής τον πρύτανη κ. Μουτζούρη, δικαιώνουν απόλυτα τις αρχικές μας παρατηρήσεις. Στη Μελέτη τονίζεται ότι το έργο:
- θα επηρεάσει σημαντικά τη δομή των δραστηριοτήτων στην περιοχή μελέτης και τις χρήσεις γης σε αρκετά μεγάλη απόσταση από τον νέο λιμένα. Θα δημιουργηθεί μία «νέα πόλη» με αξιοποίηση της ενδοχώρας κα το γεγονός αυτό χρήζει ιδιαίτερης, σε βάθος, μελέτης,
- θα αλλάξει τον τρόπο ζωής, την οικονομία, τον χαρακτήρα της περιοχής,
- θα πρέπει να προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα στον τόπο κατασκευής του
και ότι κρίνονται απαραίτητες: Μελέτη σκοπιμότητας, Ειδική Πολεοδομική Μελέτη αμέσως μετά την οριστικοποίηση της τελικής μορφής της παρέμβασης, και Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Περιοχής.
ΜΗ ΣΥΜΒΑΤΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΜΕ ΤΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ
Συμφωνούμε απόλυτα με τις διαπιστώσεις της Μελέτης του ΕΜΠ ότι:
- « Ένας εκσυγχρονισμός της ακολουθούμενης μέχρι σήμερα ανάπτυξης θα μπορούσε να εστιάσει σε μια στροφή της γεωργίας προς τα πιστοποιημένα προϊόντα, την ολοκληρωμένη αγροτική παραγωγή και την ανάπτυξη ποιοτικότερου τουρισμού με σεβασμό στο τοπίο και καλύτερη αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων της περιοχής. Φαίνεται, ότι σημαντικό μέρος της τοπικής κοινωνίας ενδιαφέρεται κυρίως για τέτοιου είδους επενδύσεις… Η τάση αυτή δεν συγκλίνει με τις τάσεις της βιομηχανικής ανάπτυξης λόγω του λιμένα.»
- «Η λειτουργία του λιμένα αποκλειστικά για διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων δεν αναμένεται να συνεισφέρει στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής»
- «Αν και αναμένεται, υπό τις κατάλληλες βέβαια προϋποθέσεις, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, δεν είναι προβλέψιμο αν θα μπορούν να καλυφθούν από «παλαιούς» απασχολούμενους, που σε πολλές περιπτώσεις είναι άτομα που δεν επιδέχονται επαγγελματικό επαναπροσανατολισμό… Ως εκ τούτου θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα της δημιουργούμενης ανεργίας, έτσι ώστε να αποφευχθεί η υπονόμευση της κοινωνικής συνοχής της τοπικής κοινότητας. Είναι σημαντικό να τονιστεί στην περίπτωση αυτή, ότι οι επιπτώσεις στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στο σύνολο τους εξαρτώνται από τις δέσμες πολιτικής, προς διαπραγμάτευση, από τα κέντρα λήψεως αποφάσεων με τους εν δυνάμει επενδυτές.»
Οι παραπάνω διαπιστώσεις οδηγούν την Ομάδα Μελέτης να θεωρεί εκ των ων ουκ άνευ τη δημιουργία λιμενικών υποδομών με χρήση επιβατική και τουριστική, και πολλά άλλα έργα και μέτρα που, ενώ θεωρούνται απαραίτητα για την ανάπτυξη της περιοχής, αποκτούν το χαρακτήρα αντισταθμιστικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν έναντι της βλάβης που θα υποστεί η περιοχή. Δηλώνεται ρητά:
«Επιπτώσεις αρνητικές από την κατασκευή και λειτουργία του ασφαλώς θα υπάρξουν. Πολλές είναι αναστρέψιμες με την λήψη των καταλλήλων μέτρων. Θα πρέπει όμως να είναι γνωστές και να ενστερνισθεί το έργο η τοπική κοινωνία. Η κατασκευή του, εφόσον γίνει, θα πρέπει τουλάχιστον να περιλαμβάνει και τα παράλληλα έργα.»
«Το οικονομικό αντικείμενο του έργου είναι τεράστιο. Το κατά πόσο η τοπική κοινωνία θα έχει να κερδίσει από το έργο (ανάπτυξη έναντι κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων) είναι θέμα διαπραγμάτευσης μεταξύ των εμπλεκομένων μερών. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η διαπραγμάτευση – υπογραφή τελικής σύμβασης είναι το σοβαρότερο μέρος τέτοιων έργων, οι δε όροι που συμφωνούνται θα πρέπει να είναι επωφελείς και για τα δύο μέρη (κοινωνικό σύνολο και ιδιώτες)»
ΘΟΛΗ Η ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ
Δε συμφωνούμε, όμως σε καμιά περίπτωση με τη βεβαιότητα της Ομάδας Μελέτης:
- ότι η στρατηγική θέση του νησιού με τη δημιουργία ενός επιπλέον λιμένα διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων θα ενισχυθεί σημαντικά,
- ότι η λειτουργία του αεροδρομίου ως πολιτικού αναμένεται να έχει θετικές επιπτώσεις
- και ότι o νέος λιμένας θα επηρεάσει θετικά το εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων, δεδομένων των μεταβολών που θα προκύψουν από το έργο
όταν η ίδια η Ομάδα Μελέτης δηλώνει ότι «τα αποδοτικά οφέλη θα διερευνηθούν στις μελέτες χρηματοοικονομικής και κοινωνικοοικονομικής σκοπιμότητας και στις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων» ότι για την καταλληλότητα της θέσης θα πρέπει να συνεκτιμηθούν «ζητήματα ανταγωνιστικότητας με άλλους λιμένες, ήδη εγκατεστημένων στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου, ζητήματα που άπτονται των όρων/αποτελεσμάτων διαπραγμάτευσης των ΣΔΙΤ, ζητήματα που αφορούν στις κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις και ότι «θέμα προς διερεύνηση αποτελεί η παράλληλη λειτουργία του στρατιωτικού αεροδρομίου ως πολιτικού»
Ουσιαστικά στη Μεσαρά προτείνεται να πιστέψει και να αποδεχθεί:
- Ότι είναι δυνατόν να γίνει στην περιοχή στρατηγικός σχεδιασμός που θα αναλάβει να χωροθετήσει μια εκτεταμένη εμπορική – βιομηχανική δραστηριότητα και παράλληλα να «προσαρμόσει» τις σημερινές της οικονομικές δραστηριότητες όχι μόνο στη δραστηριότητα αυτή αλλά και σε νέα δεδομένα άσκησής τους.
- Ότι τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα που διαπιστώνονται και περιγράφονται θα αντιμετωπιστούν με αυστηρή τήρηση των περιβαλλοντικών όρων, διατάξεων και των κανόνων ασφαλείας, με τις λύσεις ή βελτιώσεις που σήμερα προσφέρει η τεχνολογία λόγω της αυξημένης ευαισθητοποίησης για το περιβάλλον σε διεθνές και εθνικό επίπεδο!
- Ότι τα προβλήματα αναρχίας στην ανάπτυξη, ελλείψεων σε έργα υποδομής, απουσίας στήριξης των παραγωγικών δραστηριοτήτων και των εξαγωγών των προϊόντων, εγκατάλειψη των αρχαιολογικών χώρων και των ευαίσθητων περιοχών, θα λυθούν μόνο αν η περιοχή δεχθεί να φιλοξενήσει μια εμπορική – βιομηχανική δραστηριότητα!
Μα τέτοιου είδους πρόληψη και σχεδιασμός στη χώρα μας δεν έχουν γίνει ποτέ μέχρι σήμερα και για καμιά περιοχή!
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ;
Οι όροι παραχώρησης θα προκύψουν από διαπραγμάτευση
Ουσιαστικά στη Μεσαρά προτείνεται να ρισκάρει να φιλοξενήσει μια επένδυση που θα βασιστεί σε μια σύμβαση παραχώρησης, με όρους που θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με τους επενδυτές, με υπόβαθρο την αντίληψη που έχει ήδη περάσει στο νόμο για τις Συμπράξεις Δημόσιου – Ιδιωτικού τομέα και που δεν θα είναι εκ των προτέρω γνωστοί. Είναι όμως σαφές ότι επιχειρείται η δημιουργία ενός λιμανιού που σε τίποτα δε θα μοιάζει με τα άλλα λιμάνια της χώρας σε ότι αφορά στη λειτουργία του.
Στόχος οι ειδικοί όροι λειτουργίας
Ένα λιμάνι, όπως αυτό που σχεδιάζεται, θα λειτουργήσει ακριβώς επειδή θα σταθεί δυνατόν μέσω της σύμβασης παραχώρησης να ισχύσουν σ΄αυτό ειδικοί όροι λειτουργίας που σε κανένα από τα υφιστάμενα λιμάνια της χώρας δεν μπορούν να ισχύσουν λόγω των γνωστών αντιδράσεων των εργαζομένων που αντιδρούν στην ιδιωτικοποίησή τους. Αυτός είναι, άλλωστε, ο κυριότερος λόγος για τον οποίο επιχειρείται η δημιουργία ενός νέου λιμανιού και δεν αξιοποιούνται τα λιμάνια που υπάρχουν και όχι επειδή έχει αποδειχθεί από κάποια μελέτη ότι χρειαζόμαστε περισσότερα λιμάνια. Αυτός είναι και ο λόγος που «προσφέρονται» στην περιοχή αντισταθμιστικά οφέλη προκειμένου να καμφθούν οι αντιδράσεις.
Λιμάνι και αεροδρόμιο: αντισταθμιστικά οφέλη ή απαραίτητες υποδομές;
Το εμπορικό και τουριστικό λιμάνι που οραματίζεται η περιοχή όπως και η πολιτική χρήση του αεροδρομίου εμφανίζεται να παρέχονται σήμερα χωρίς, όμως, να έχει ακόμα διερευνηθεί η σκοπιμότητα και η βιωσιμότητα λειτουργίας τους, δηλαδή το αν πράγματι μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη της οικονομίας της περιοχής. Ήδη στην Κρήτη υπάρχουν επιχειρήσεις που κατάφεραν να σπάσουν το φράγμα των εμποδίων και να εξάγουν αγροτικά προϊόντα σε όλο τον κόσμο. Προκύπτει άραγε, έστω από την εμπειρία τους, ότι στη δραστηριότητά τους αυτή θα λειτουργούσαν υποστηρικτικά υποδομές μεταφοράς που σήμερα δεν υπάρχουν; Το ίδιο το Υπουργείο δε φαίνεται να πιστεύει ότι αυτά τα έργα είναι σκόπιμα και βιώσιμα, όμως ούτε κι αυτό έχει προκύψει από εμπεριστατωμένη μελέτη.
Θεωρούμε, πάντως, ότι η εξαιρετική γεωγραφική θέση της Κρήτης δεν αρκεί για να ασκήσει η Κρήτη πρωταγωνιστικό ρόλο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Η γεωγραφική αυτή θέση δε στάθηκε μέχρι τώρα ικανή να θέσει σε πλήρη αξιοποίηση το λιμάνι του Ηρακλείου. Οι εποχές που η Κρήτη ήταν κέντρο στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν ιστορικές εποχές που η Κρήτη ήταν κέντρο με ισχυρό πολιτικό και οικονομικό ρόλο. Αυτό σήμερα είναι ζητούμενο και όχι δεδομένο.
Τα λιμενικά έργα κοστίζουν πολύ σε χρήμα και φυσικούς πόρους. Δεν είναι δυνατόν να κατασκευάζονται μόνο και μόνο για να ανεβάζουν τους δείκτες της οικονομίας, ακυρώνοντας τους όρους της βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης χάριν μιας υψηλού ρίσκου δραστηριότητας που υπόκειται στις διακυμάνσεις του διεθνούς εμπορίου και τους όρους παροχής υπηρεσιών στα λιμάνια.
Αν η κατεύθυνση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για δημιουργία Λιμενικής Πύλης του Νότου επιβεβαιωθεί μέσα από μελέτες σκοπιμότητας και βιωσιμότητας, που θα μελετήσουν την ουσία και δεν θα αποτελέσουν μόνο διαβατήριο για τα έργα, η κυβέρνηση δεν έχει παρά να προγραμματίσει και να υλοποιήσει το εμπορικό και τουριστικό λιμάνι που θα αποτελέσει την πύλη του νότου όπως και την πολιτική χρήση του αεροδρομίου με τρόπο ώστε οι υποδομές αυτές να υπηρετούν την ανάπτυξη του Νότου της Κρήτης και όχι ως αντισταθμιστικά έργα μιας επερχόμενης βλάβης του κόλπου της Μεσαράς από μια ξένη δραστηριότητα, ένα διαμετακομιστικό κέντρο, με ειδικό καθεστώς ιδιωτικοποιημένων εργασιακών σχέσεων και λειτουργιών που δεν είναι αποδεκτές από κανένα άλλο λιμάνι της χώρας.
Εισήγηση στην ημερίδα: «Το Λιμάνι του Νότου: Αναπτυξιακή ευκαιρία ή υποβάθμιση της τοπικής κι ευρύτερης περιοχής;»
Διοργάνωση: ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΡΗΤΩΝ
Βώροι 4 Αυγούστου 2007